sygnet

Stres oksydacyjny jest jednych z największych wrogów naszego zdrowia. Sprzyja rozwojowi wielu groźnych schorzeń, m.in.: nowotworów, cukrzycy typu 2, miażdżycy oraz chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera i Parkinsona. Warto poznać przyczyny stresu oksydacyjnego oraz sposób leczenia, aby w odpowiednim czasie powstrzymać rozwój jego konsekwencji.

Co to jest stres oksydacyjny?

Stres oksydacyjne to stan, w którym dochodzi do zaburzenia równowagi między utleniaczami a przeciwutleniaczami. Utleniaczami są wolne rodniki, które powstają w organizmie wskutek wielu procesów lub są do niego dostarczane z zewnątrz. W warunkach fizjologicznych są one na bieżąco neutralizowane przez wspomniane przeciwutleniacze, zwane także antyoksydantami. W momencie gdy ilość utleniaczy jest zbyt duża, oddziałują one na komórki człowieka, prowadząc do ich uszkodzeń. Problem ten nasila się wraz z wiekiem, co jeszcze bardziej przyspiesza starzenie się organizmu i rozwój wielu chorób.

Przyczyny stresu oksydacyjnego

Utleniacze powstają w organizmie człowieka m.in. pod wpływem ultradźwięków, różnego rodzaju promieniowania (ultrafioletowego, jonizującego) oraz wysiłku fizycznego o bardzo wysokiej intensywności. Rozwojowi stresu oksydacyjnego sprzyja również nieodpowiednia dieta, czyli niskie spożycie produktów bogatych w antyoksydanty i zwiększone spożycie żywności wysokoprzetworzonej, smażonej, wędzonej oraz picie alkoholu. Niekorzystnie działa także palenie papierosów, ekspozycja na zanieczyszczenia środowiska, brak snu, przewlekły stres i stosowanie niektórych leków.

Stres oksydacyjny – objawy

Objawy stresu oksydacyjnego są mało specyficzne i mogą pojawić się w wyniku wielu różnych zaburzeń. Wśród nich wyróżniamy:

  • bóle głowy,

  • senność,

  • występowanie stanów zapalnych,

  • ogólne osłabienie.

Stres oksydacyjny – leczenie

Leczenie stresu oksydacyjnego opiera się przede wszystkim na modyfikacji stylu życia, tak aby unikać czynników sprzyjających nadmiernemu gromadzeniu się utleniaczy. Bardzo ważne jest wprowadzenie do diety żywności o dużej zawartości antyoksydantów (m.in.: witaminy C, A, E, cynku, selenu, flawonoidów, antocyjanów, karotenoidów), redukcja stresu, unikanie zanieczyszczeń powietrza i używek (papierosów, alkoholu, narkotyków). Jeżeli powyższe zmiany nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, można dodatkowo niwelować stres oksydacyjny suplementami zawierającymi antyoksydanty.

Produkty bogate w przeciwutleniacze

Antyoksydanty zwalczające stres oksydacyjny znajdziemy w wielu produktach roślinnych. Ich duże ilości występują w:

  • zielonych warzywach (takich jak szpinak, jarmuż, natka pietruszki, sałata, kapusta, brokuły),

  • innych warzywach (m.in.: pomidorach, czosnku, papryce, dyni, cebuli, suchych nasionach roślin strączkowych),

  • owocach o intensywnej barwie (są to np.: porzeczki, maliny, winogrona, borówki, aronia, dzika róża, truskawki, żurawina),

  • innych owocach (cytrusach, kiwi, czy agreście)

  • zbożowych produktach pełnoziarnistych (m.in.: razowym pieczywie, płatkach zbożowych, otrębach, kaszach),

  • nasionach, orzechach i olejach z nich powstałych,

  • algach morskich,

  • herbacie, szczególnie w zielonej i białej,

  • kakao.

Źródłem przeciwutleniaczy są również produkty odzwierzęce, czyli jaja, owoce morza, ryby, mięsa, produkty nabiałowe.

Jak wygląda dieta na stres oksydacyjny?

Dieta niwelująca stres oksydacyjny bazuje przede wszystkim na żywności pochodzenia roślinnego, jako głównym źródle przeciwutleniaczy. W każdym posiłku powinny znajdować się warzywa lub owoce, najlepiej podane na surowo lub po krótkiej obróbce cieplnej, tak aby zapobiec stratom składników bioaktywnych. Dietę można uzupełniać o odzwierzęce źródła białka, zwłaszcza organizmy morskie i jaja. Warto wybierać produkty świeże, najlepiej lokalne, a unikać żywności wysokoprzetworzonej, takiej jak słodycze, słone przekąski, produkty typu fast food.

Świetnym przykładem żywienia zwalczającego stres oksydacyjny są diety dr Ewy Dąbrowskiej. Dostarczają one bardzo duże ilości antyoksydantów, przy jednoczesnym ograniczeniu żywności zwiększającej ilość wolnych rodników w organizmie. Aktywność fizyczna dopasowana do indywidualnych potrzeb, z której można skorzystać podczas turnusów w Instytucie Zdrowia Sofra, dodatkowo wzmocni terapeutyczne właściwości diet